Ustawa o ochronie sygnalistów obowiązuje od 25 września 2024 r. Ma ona na celu dostosowanie krajowych regulacji do unijnej Dyrektywy 2019/1937 z 23 października 2019 r., dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa.
Przepisy dotyczące sygnalistów mają zastosowanie do działalności podmiotów prawnych (publicznych i prywatnych), czyli m.in. jednoosobowych działalności gospodarczych, spółek i innych osób prawnych.
Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa, uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Sygnalistą może być pracownik zatrudniony na umowie o pracę, osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych i na B2B, wolontariusze, praktykanci, stażyści, a nawet osoby biorące udział w procesie rekrutacyjnym.
Zgłoszenia mają dotyczyć naruszeń prawa. Chodzi o działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu jego obejście, które dotyczą m.in.
korupcji,
zamówień publicznych,
usług, produktów i rynków finansowych,
bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami,
przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
bezpieczeństwa transportu,
ochrony środowiska,
zdrowia publicznego,
ochrony konsumentów,
ochrony prywatności i danych osobowych,
bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych.
Sygnalista podlega ochronie określonej w przepisach Ustawy od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.
Ochrona sygnalistów opiera się na dwóch podstawowych filarach: ochronie danych osobowych i ochronie przed odwetem pracodawcy. Ochrona przysługuje również osobie powiązanej z sygnalistą oraz osobie pomagającej w dokonaniu zgłoszenia.